Το φόβητρο της χρεοκοπίας και η διέξοδος της λαϊκής αντεπίθεσης

(αναδημοσίευση από το «Ριζοσπάστη» της 30.5.2010 – α’ μέρος)

Η συμφωνία σχετικά με την προσφυγή στο Μηχανισμό Στήριξης της ελληνικής οικονομίας απ' τα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ, προβλήθηκε απ' τα αστικά μέσα μαζικής ενημέρωσης σαν η αναγκαία επιλογή για τη σωτηρία της χώρας απ' τη χρεοκοπία και τους «κερδοσκόπους των αγορών». Η προπαγανδιστική εκστρατεία των μηχανισμών της άρχουσας τάξης για τη στήριξη της κυβέρνησης, που επιχειρεί να εμφανίσει σαν πατριωτική πράξη τη μεγαλύτερη αντιλαϊκή επίθεση στην περίοδο της μεταπολίτευσης, ήταν πράγματι εντυπωσιακή.

Ωστόσο, η συγκάλυψη της πραγματικότητας με επικοινωνιακά ψευτοδιλήμματα θα γίνεται όλο και πιο δύσκολη το επόμενο διάστημα. Η αλήθεια είναι ότι η συμφωνία αφορά σε ένα μηχανισμό δανεισμού της χώρας με υψηλό επιτόκιο και πραγματικούς στόχους:

• Τη διασφάλιση των γαλλικών, γερμανικών, βρετανικών και εγχώριων ομίλων που έχουν δανείσει το ελληνικό δημόσιο και ελέγχουν πάνω από το 50% του ελληνικού δημόσιου χρέους.
• Τη θωράκιση του ευρώ στον ανταγωνισμό των νομισμάτων.
• Τη στήριξη των εγχώριων μονοπωλιακών ομίλων και των τραπεζών, για τις οποίες προβλέπεται πακέτο πρόσθετων εγγυήσεων 10 δισ. ευρώ. Οι μονοπωλιακοί όμιλοι είχαν πάνω από 50 δισ. ευρώ κέρδη την εξαετία πριν την κρίση, ενώ το 2009 που εκδηλώθηκε η κρίση τα κέρδη τους έφτασαν τα 6 δισ. ευρώ.
• Την αξιοποίηση του δανεισμού ως μοχλού για την προώθηση συνεχών κυμάτων αντιλαϊκών μέτρων με στόχο την αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης και την κατεδάφιση δικαιωμάτων της εργατικής τάξης.

Μέσα από τη φοροεπιδρομή, την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων, την κατεδάφιση ασφαλιστικών δικαιωμάτων, τη μείωση μισθών και συντάξεων, την αναδιάρθρωση της αγοράς εργασίας, πλατιά λαϊκά στρώματα έχουν ήδη μπει στην τροχιά της απόλυτης επιδείνωσης της θέσης τους.

Νέες θυσίες για ένα μαύρο μέλλον;

Ο συγκεκριμένος Μηχανισμός δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την αιτία εκδήλωσης της κρίσης υπερσυσσώρευσης, την αιτία διόγκωσης του δημόσιου χρέους και την ένταση της ανισομετρίας στο εσωτερικό της Ευρωζώνης. Η αυξανόμενη δυσκολία της αστικής πολιτικής να διαχειριστεί την εξέλιξη της κρίσης δεν αφορά μόνο στην Ελλάδα. Στις ΗΠΑ, στην Ιαπωνία, στην Ευρωζώνη, αναδεικνύονται οι μεγάλες δυσκολίες και τα αδιέξοδα των διαφόρων εκδοχών της αστικής διαχείρισης. Η επεκτατική πολιτική διαχείρισης, η οποία ενισχύει τους μονοπωλιακούς ομίλους με μεγάλα πακέτα κρατικής στήριξης, οδηγεί σε μεγάλη υπερχρέωση των κρατών και εμποδίζει την απαξίωση κεφαλαίου, ενώ η περιοριστική πολιτική συμβάλλει σε παρατεταμένη βαθιά ύφεση. Η αστική πολιτική ματαιοπονεί προσπαθώντας σήμερα να ελέγξει σε κάθε ιμπεριαλιστικό κέντρο την έκταση της απαξίωσης κεφαλαίου και την κατανομή της στους διάφορους τομείς της οικονομίας με στόχο να ξεπεράσει την αβεβαιότητα και την αστάθεια της σημερινής ανάκαμψης. Αντίστοιχα, ο Μηχανισμός Στήριξης και τα κυβερνητικά μέτρα δεν αντιμετωπίζουν τις πραγματικές αιτίες διόγκωσης του δημόσιου χρέους. Πίσω από την αύξηση του δημόσιου χρέους βρίσκονται υπέρογκες φοροελαφρύνσεις και κρατική χρηματοδότηση του μεγάλου κεφαλαίου, μεγάλες δαπάνες εξοπλισμού για σχέδια του ΝΑΤΟ, αντιπαραγωγικές δαπάνες των Ολυμπιακών έργων, οι συνέπειες της έκθεσης της εγχώριας αγροτικής και βιομηχανικής παραγωγής στον ανταγωνισμό της «απελευθερωμένης» αγοράς της ΕΕ, απ' την οποία ωφελήθηκαν ελάχιστοι όμιλοι.

Οι δέσμες αντιλαϊκών μέτρων με στόχο τη θωράκιση της ανταγωνιστικότητας των μονοπωλιακών ομίλων δεν έχουν ημερομηνία λήξης. Θα κλιμακωθούν την επόμενη περίοδο της βαθιάς κρίσης και θα συνεχιστούν σε περίοδο αναιμικής ανάπτυξης στη συνέχεια, στο όνομα της διατήρησης της δημοσιονομικής εξυγίανσης και της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας. Ο ΛΑ.Ο.Σ. και η ΝΔ στηρίζουν τις στρατηγικές επιλογές της κυβέρνησης. Η ΝΔ εκφράζει επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα του προτεινόμενου «μείγματος» οικονομικής πολιτικής. Εκφράζει τμήμα του κεφαλαίου που ανησυχεί για την επίδραση των μέτρων στην καθήλωση της οικονομίας σε ένα φαύλο κύκλο ύφεσης και επίμονων ελλειμμάτων. Προβάλλει ως προτεραιότητα την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και την πώληση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου για τη διασφάλιση της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Η εφαρμογή των νέων αντιλαϊκών μέτρων θα επιδράσει παράλληλα στο βάθεμα της κρίσης την επόμενη διετία. Το ίδιο το μνημόνιο οικονομικής πολιτικής που συνοδεύει τη συμφωνία ενεργοποίησης του Μηχανισμού Στήριξης για την Ελλάδα προβλέπει, με δεδομένη την πιστή εφαρμογή των προβλεπόμενων αντιλαϊκών μέτρων και αναδιαρθρώσεων, μείωση του ρυθμού ανάπτυξης (-4%) το 2010 και (-2,5%) το 2011 και συνεχή αύξηση του λόγου δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ μέχρι το 2013.

Παρατηρώντας τα στοιχεία του 2009 βλέπουμε ότι η συρρίκνωση του ΑΕΠ αφορά σε όλους τους κλάδους της βιομηχανίας (ενέργεια, μεταφορές, κατασκευές, τηλεπικοινωνίες) και όχι μόνο τη Μεταποίηση. Συρρίκνωση καταγράφεται επίσης και σε άλλους τομείς (τουρισμός, εμπόριο). Η συρρίκνωση της μεταποιητικής παραγωγής φτάνει το 11,2% το 2009 έναντι 4,7% το 2008. Ο δείκτης παραγωγής κεφαλαιακών αγαθών παρουσιάζει μείωση 23% το 2009, έναντι μείωσης 7,4% το 2008 (μόλις και φθάνει στο 71% του αντίστοιχου επιπέδου του 2005). Η προηγηθείσα αρνητική πορεία πραγματοποιήθηκε με αυξημένη δημόσια κατανάλωση (+9,6%) το 2009 και μικρή μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης (1,8%). Τα μεγέθη αυτά θα μεταβληθούν αρνητικά τη διετία 2010-2011. Αρκεί να συνυπολογίσουμε τη μείωση των δημόσιων δαπανών, την επίδραση της αύξησης της ανεργίας και της εφαρμογής των αντιλαϊκών μέτρων στην ιδιωτική κατανάλωση. Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (πρώην ΕΣΥΕ), το επίσημο ποσοστό ανεργίας το Φλεβάρη του 2010 ανήλθε σε 12,1% έναντι 9,1% το Φλεβάρη του 2009 και 11,3% το Γενάρη του 2010.  

Ενημερωτικό Δελτίο 2010	Τεύχος 2588	Τεύχος 2590