Απελευθέρωση επαγγέλματος μηχανικού – Μέρος Πρώτο

Η συζήτηση για την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων είναι στην ημερήσια διάταξη αυτή την περίοδο. Και βέβαια, δεν αφορά μόνο τα παραδοσιακά «κλειστά» επαγγέλματα (όπως εκείνα του φαρμακοποιού ή του ιδιοκτήτη φορτηγού ΔΧ), αλλά αγκαλιάζει και τα «νομοθετικά ρυθμιζόμενα» επαγγέλματα, όπως αυτό του μηχανικού. Αυτή η διευκρίνιση είναι αναγκαία, μιας και πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι – ειδικά στο επάγγελμα του μηχανικού – η πολιτική της απελευθέρωσης δεν είναι κάτι που «αναμένεται», αλλά κάτι που ήδη έχει σε μεγάλο βαθμό προχωρήσει.

Η απελευθέρωση σχετικά με την "αδειοδότηση", δηλαδή το ποιος μπορεί να το ασκήσει, έχει ξεκινήσει ήδη από το 1989 (οδηγία 89/48/ΕΟΚ) και ολοκληρώθηκε το 2005, με την οδηγία 2005/36/ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων, όπως αυτά έχουν ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία. Πρακτικά, ήδη σήμερα το ΤΕΕ εγγράφει κανονικά ως μέλη του τους αποφοίτους των 3ετών και 4ετών σπουδών από χώρες της ΕΕ, εφόσον αυτοί είναι μέλη των αντίστοιχων επαγγελματικών φορέων ή περάσουν με επιτυχία τη δοκιμασία των «αντισταθμιστικών μέτρων» (δηλαδή ως επί το πλείστον εξετάσεις πιστοποίησης).

Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Μια σειρά προστατευτισμοί στην άσκηση του ελευθέριου επαγγέλματος, έχουν επίσης αρθεί στην πορεία των χρόνων (π.χ. η εντοπιότητα). Το καθεστώς των κατώτατων αμοιβών στα ιδιωτικά έργα, αν και τυπικά υφίσταται ακόμη, εν τούτοις στην πράξη είναι στον «αέρα» με τεράστια ευθύνη της ηγεσίας του ΤΕΕ, η οποία (με το περίφημο σύστημα αμοιβών της) λειτουργεί ως «ασπίδα» της κυβερνητικής πολιτικής. Η νομοθεσία για τα δημόσια έργα έπαιξε το δικό της ρόλο στην επιτάχυνση της μονοπώλησης του κλάδου - ειδικά της κατασκευής - τόσο μέσα από γενικές ρυθμίσεις (π.χ. για τον τρόπο ανάθεσης, τα τιμολόγια κλπ.), όσο και "ειδικές" παρεμβάσεις (π.χ. την δια νόμου κύρωση συμβάσεων με κονσόρτσιουμ κατασκευαστικών ομίλων π.χ. στο έργο του Μετρό, τη νομοθεσία για τις ΣΔΙΤ και τις συμβάσεις παραχώρησης κλπ.

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, η εικόνα σήμερα, στον κλάδο των έργων, παρουσιάζεται ως εξής: ο κλάδος της κατασκευής Δ.Ε. εμφανίζεται ως ο πλέον μονοπωλημένος, ακολουθούν οι κλάδοι των μελετών Δ.Ε. και της κατασκευής ιδ. έργων όπου ο βαθμός μονοπώλησης καθυστερεί σχετικά, αλλά η δυναμική της τάσης συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης είναι σημαντική και, τέλος, ο κλάδος της μελέτης ιδιωτικών έργων, όπου ο βαθμός μονοπώλησης είναι πολύ χαμηλός και σε σημαντικό βαθμό κυριαρχεί η αυτοαπασχόληση και το μικρό τεχνικό γραφείο. Οι παρεμβάσεις του επόμενου διαστήματος, από πλευράς άρχουσας τάξης, κυβέρνησης, ΕΕ και ΔΝΤ στοχεύουν στην επιτάχυνση συνολικά της διαδικασίας μονοπώλησης του κλάδου και στον πλήρη έλεγχό του από τους μονοπωλιακούς ομίλους, είναι δε πολύπλευρες: από τα νομοσχέδια για τις αναθέσεις των έργων και των μελετών Δημοσίου, μέχρι τα σχέδια για το ΜΗΚΙΕ και την πιστοποίηση όλων των τεχνικών επαγγελμάτων που προωθεί το ΤΕΕ, αλλά και την επίθεση της Επιτροπής Ανταγωνισμού στο καθεστώς των ελάχιστων αμοιβών, η οποία αξιοποίησε με τον καλύτερο τρόπο τη λαθροχειρία του "συστήματος αμοιβών" που εφαρμόζει η ηγεσία του ΤΕΕ. Επομένως, η επίθεση και στο δικό μας κλάδο, θα συνεχιστεί και θα ενταθεί.