| ||
| ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΕΕ Νο.2601
της 27-09-2010
| ||
Πρόγραμμα «Αττική: 2014» - Με το φερετζέ της «περιβαλλοντικής» και «χωροταξικής ευαισθησίας», παραδίδεται η Αττική στα μονοπώλια
Τους προηγούμενους μήνες η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ έδωσε στη δημοσιότητα τις σκέψεις της για το περίφημο πλαίσιο «Αττική 2014», καθώς και για το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αττικής. Για τα ζητήματα του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού έχουμε πολλές φορές μιλήσει και από αυτή τη σελίδα. Έχουμε τονίσει ότι πίσω από τον τίτλο «χωροταξία-πολεοδομία» περιέχονται οι γενικές κατευθύνσεις και στρατηγικές που θα εφαρμοστούν τα επόμενα 15 χρόνια και αφορούν τομείς, όπως των μεταφορών, του τουρισμού, της ενέργειας, του αγροτικού τομέα, της πολεοδόμησης, της βιομηχανίας, της διοικητικής δομής της περιφέρειας Αττικής, του περιβάλλοντος κ.ά. Κατά συνέπεια, ο τίτλος “χωροταξικό” καλύπτει ένα μέρος μόνο από την πραγματική σημασία του συγκεκριμένου πλαισίου το οποίο θίγει, στην ουσία, το σύνολο της κυβερνητικής πολιτικής.
Από την άλλη και η γενικολογία δε συνεπάγεται απουσία πολιτικής στόχευσης. Οι γενικόλογοι στόχοι πρέπει να αντιμετωπιστούν σε άρρηκτη σύνδεση με τα υπόλοιπα εργαλεία πολιτικής της αστικής τάξης για την προώθηση των άμεσων και μακροχρόνιων σχεδιασμών της και όχι αφηρημένα και αποσπασματικά. Η παρατήρηση αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία, αν συνδυαστεί με τη διαπίστωση ότι τα επιτελεία της αστικής τάξης σε αυτή τη δεύτερη προσπάθεια (μετά το σχέδιο του ΡΣΑ που είχε παρουσιάσει το ΥΠΕΧΩΔΕ επί ΝΔ και υπουργίας Σουφλιά) έχουν πάρει υπόψη τους μια σειρά πλευρές της κριτικής που δέχθηκαν και προχωρούν σε επικοινωνιακούς ελιγμούς, προκειμένου η προώθηση των βασικών κατευθύνσεων και στοχεύσεων της αστικής πολιτικής να γίνει με το «προκάλυμμα» της «ικανοποίησης των αναγκών των πολιτών και του περιβάλλοντος». Ας δούμε ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα:
· Όταν π.χ. τα κείμενα του ΥΠΕΚΑ κάνουν λόγο για έργα βελτίωσης των υποδομών στο οδικό δίκτυο ή στις δημόσιες συγκοινωνίες και για την προτεραιότητα των μέσων σταθερής τροχιάς (μετρό, τραμ κλπ.), δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπονοεί έργα ΣΔΙΤ, συμβάσεις παραχώρησης κλπ., έργα που τελικά και δυσανάλογα μικρή σχέση έχουν με την πραγματική ιεράρχηση των λαϊκών αναγκών και το κόστος τους θα βαρύνει υπέρογκα για μια ακόμα φορά τις λαϊκές οικογένειες.
· Ομοίως, οι αναφορές στην ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας στην περιφέρεια Αττικής σε οργανωμένους υποδοχείς δε μπορεί παρά να αξιολογηθεί στο έδαφος των δεσμεύσεων της ΚΑΠ και της πολιτικής της ΕΕ για τη συρρίκνωση του αγροτικού πληθυσμού και την ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας καπιταλιστικών εκμεταλλεύσεων στον αγροτικό τομέα. Είναι επομένως μια πολιτική που αποσκοπεί στη θωράκιση των συμφερόντων όχι της φτωχομεσαίας αγροτιάς της Αττικής, αλλά των μονοπωλίων και των μεγαλοαγροτών.
· Όταν στο κείμενο γίνεται λόγος για «ισόρροπη χωρική ανάπτυξη» αυτό δε μπορεί να συγκαλύψει την αλήθεια ότι η ανισομετρία (κλαδική, χωρική κλπ.) είναι γενικός και απόλυτος νόμος του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Η καπιταλιστική αναρχία στην παραγωγή είναι αναγκαία πλευρά της αναπαραγωγής του κεφαλαίου και της θωράκισης της κερδοφορίας του – το ίδιο ασφαλώς ισχύει για την «προστασία του περιβάλλοντος, του πολιτισμού» κλπ.
· Όταν στις τοποθετήσεις γίνεται λόγος για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού και τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων π.χ. μέσα από τις αναπλάσεις των υποβαθμισμένων περιοχών της Αττικής (Αγ. Παντελεήμων, Πλατεία Αττικής, Άγ. Νικόλαος κλπ.), στην πράξη επιχειρείται μια ιδεολογική αντιστροφή της πραγματικότητας: η περιβαλλοντική και βιοτική υποβάθμιση είναι αποτέλεσμα της όξυνσης της ταξικής πόλωσης, της γιγάντωσης των κοινωνικών ανισοτήτων και όχι αιτία τους. Τις κοινωνικές ανισότητες τις δημιουργεί και τις διευρύνει ο καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης. Παραφράζοντας το γνωστό ποίημα του Μπρεχτ, θα λέγαμε σήμερα ότι «η καπιταλιστική κρίση σκοτώνει ό,τι άφησε όρθιο η καπιταλιστική ανάπτυξη»…
Άλλωστε, στα ίδια τα κείμενα του προγράμματος «Αττική 2014» καθίστανται εξαρχής σαφείς οι βασικές στοχεύσεις του ΝΡΣΑ. Πρώτος-πρώτος «φιγουράρει» ο στρατηγικός στόχος για: «ισόρροπη, κοινωνικά δίκαιη και περιβαλλοντικά βιώσιμη ανάπτυξη, βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και ενίσχυση του ρόλου της Αθήνας ως μεσογειακής και ευρωπαϊκής μητρόπολης». Και, για να μην υπάρξει η παραμικρή δυνατότητα παρερμηνείας, ο στόχος αυτός «αναλύεται» σε άλλο σημείο, μιλώντας για «προώθηση πολιτικών βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και του διεθνούς ρόλου της Αθήνας» και «εξειδικεύεται» σε κατευθύνσεις όπως: «η προώθηση στρατηγικών για την ανάπτυξη καινοτομίας σε τομείς όπως ο πολιτισμός, η εκπαίδευση, η υγεία, η επιχειρηματικότητα, η έρευνα […] η υποστήριξη της επιχειρηματικής και παραγωγικής δυναμικής με την εξασφάλιση κατάλληλων επιχειρηματικών ζωνών που θα ανταποκρίνονται σε όλους τους τύπους ζήτησης και θα διασφαλίζουν παράλληλα την περιβαλλοντική βιωσιμότητα». Με σαφήνεια στις τοποθετήσεις αυτές δηλώνεται η προσήλωση της κυβέρνησης στη λογική της ανταγωνιστικότητας που αποτελεί τον πυρήνα της Στρατηγικής της Λισσαβόνας και στη χρησιμοποίηση της χώρας ως πύλης για τη διείσδυση του μονοπωλιακού κεφαλαίου της ΕΕ στην περιοχή των Βαλκανίων, σύμφωνα και με τα σχέδια χωρικής ανάπτυξης που έχουν συναποφασιστεί στις Βρυξέλλες από όλες τις κυβερνήσεις της ΕΕ, μαζί και τις ελληνικές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ.
(συνεχίζεται σε επόμενα τεύχη)